Porez na dodatu vrednost ili PDV je opšti porez na potrošnju koji se obračunava na ostvaren promet. Svakako, ovo je jedna od osnovnih stavki koja je u fokusu knjigovođa i agencija za knjigovodstvo prilikom pružanja knjigovodstvenih usluga.
PDV se plaća na ostvaren promet od prodaje robe i pruženih usluga, koji je ostvaren tokom obavljanja delatnosti. PDV se takođe plaća i prilikom uvoza robe na teritoriju Republike Srbije.
Stope poreza na dodatu vrednost (pdv-a)
Prema Zakonu o porezu na dodatu vrednost postoje dve stope PDV-a. To su:
- Opšta stopa PDV-a od 20%,
- Posebna stopa PDV-a od 10%
Po opštoj stopi PDV-a od 20% plaća za oporezivi promet dobara, promet usluga ili uvoz dobara. Sve ostalo, čiji promet nije oslobođen od plaćanja PDV poreza oporezuje se po posebnoj stopi od 10%.
Opšta stopa pdv-a od 20% za promet dobara
Prema članu 4. Zakona o PDV u promet dobara (promet robe) koji se oporezuje stopom od 20% spada prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima drugom licu, kako bi ono raspolagalo kao vlasnik. Voda, električna energija, gas i energija za grejanje ili hlađenje smatraju se takođe dobrima.
U promet dobara spada:
- Prenos prava raspolaganja na dobrima uz naknadu;
- Predaja dobara na osnovu ugovora o prodaji sa odloženim plaćanjem;
- Predaja dobara na osnovu ugovora o lizingu, odnosno zakupu, zaključenog na određeni period, za pokretne ili nepokretne stvari;
- Prenos dobara od strane vlasnika komisionaru i od strane komisionara primaocu;
- Isporuka dobara po ugovoru gde se plaća provizija pri prodaji;
- Prenos dobara od strane vlasnika konsignateru i od konsignatera primaocu;
- Isporuka dobara proizvedenih ili sastavljenih po nalogu naručioca, od materijala isporučioca;
- Prenos prava raspolaganja ili prenos vlasničkog udela na građevinskim objektima ili ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata;
- Razmena dobara za druga dobra ili usluge.
U promet dobara za naknadu spada:
- Uzimanje dobara koja su deo poslovne imovine poreskog obveznika za lične potrebe osnivača, vlasnika, zaposlenih ili drugih lica;
- Svaki drugi promet dobara bez naknade;
- Iskazani rashod (kalo, rastur, kvar i lom) iznad količine utvrđene aktom koji donosi Vlada Republike Srbije.
Opšta stopa pdv-a od 20% za promet usluga
Prema članu 4. Zakona o PDV u promet usluga spadaju svi poslovi koji nisu promet dobara, već gde su izvršene određene usluge.
U promet usluga spada:
- Prenos, ustupanje i davanje na korišćenje autorskih i srodnih prava, patenata, licenci, zaštitnih znakova, kao i drugih prava intelektualne svojine;
- Pružanje usluga uz naknadu;
- Predaja dobara proizvedenih ili sastavljenih po nalogu naručioca, od materijala naručioca;
- Razmena usluga za dobra ili usluge;
- Predaja jela i pića za konzumaciju na licu mesta;
- Ustupanje udela ili prava.
U promet usluga uz naknadu spada:
- Upotreba dobara koja su deo poslovne imovine poreskog obveznika za lične potrebe osnivača, vlasnika, zaposlenih ili drugih lica;
- Pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši bez naknade za lične potrebe osnivača, vlasnika, zaposlenih ili drugih lica.
Posebna stopa poreza na dodatu vrednost (pdv-a) od 10%
Prema članu 23. Zakona o porezu na dodatu vrednost definisan je spisak dobara i usluga koje se oporezuju prema posebnoj stopi PDV od 10%. Tu spadaju:
- Hleb i drugi pekarski proizvodi, mleko i mlečni proizvodi, brašno, šećer, jestivo ulje od suncokreta, kukuruza, uljane repice, soje i masline, jestive masnoće životinjskog i biljnog porekla i meda;
- Sveže, rashlađeno i smrznuto voće, povrće, meso, uključujući i iznutrice i druge klanične proizvode, riba i jaja;
- Žitarice, suncokret, soja, šećerna repa i uljana repica;
- Lekovi, uključujući i lekove za upotrebu u veterini;
- Ortotička i protetička sredstva, kao i medicinska sredstva – proizvodi koji se hiruški ugrađuju u organizam;
- Materijal za dijalizu;
- Đubrivo, sredstava za zaštitu bilja, semena za reprodukciju, sadni materijal, kompost sa micelijumom, potpune i dopunske smeše za ishranu stoke i žive stoke;
- Udžbenici i nastavna sredstva; dnevne novine; monografske i serijske publikacije;
- Ogrevno drvo, briketi, pelet i drugi slični proizvodi;
- Usluge smeštaja u ugostiteljskim objektima za smeštaj u skladu sa Zakonom o turizmu;
- Usluge koje se naplaćuju putem ulaznica (ako promet ovih usluga nije oslobođen PDV);
- Prirodni gas; toplotna energija za potrebe grejanja;
- Prenos prava raspolaganja na stambenim objektima, ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata, kao i vlasničkim udelima na tim dobrima;
- Usluge koje prethode isporuci vode za piće vodovodnom mrežom, kao i vode za piće, osim flaširane;
- Prečišćavanje i odvođenje atmosferskih i otpadnih voda; upravljanje komunalnim otpadom; održavanje čistoće na površinama javne namene; održavanje javnih zelenih površina i priobalja;
- Prevoz putnika i njihovog pratećeg prtljaga; upravljanje grobljima i pogrebne usluge.
Kada je preduzeće u obavezi da iskazuje pdv
Preduzeća koja vrše promet dobara / usluga na teritoriji republike Srbije, a čiji ukupan promet u prethodnih 12 meseci nije bio veći od 8.000.000 dinara nemaju obavezu da obračunavaju PDV. Isto važi i za preduzeća koja vrše promet u inostranstvu, ukoliko ne prelazi 8 miliona dinara.
Obaveza ne postoji ni kada se nakon osnivanja preduzeća proceni da u narednih 12 meseci neće biti ostvaren veći promet od 8.000.000 dinara. Ukoliko firma želi da uđe u sistem PDV-a može to učiniti i svojevoljno.
Obveznici PDV-a dužni su da izdaju račun za svaki promet dobara i usluga. Sva pravna lica koja su u sistemu PDV-a moraju izdati odgovarajuću fakturu sa svim obaveznim elementima i to za svaki promet koji ostvare tokom obavljanja delatnosti.
Rokovi za predaju pdv prijave i povraćaj pdv-a
Obveznici PDV-a moraju da podnesu poresku prijavu za PDV nadležnoj Poreskoj upravi. Prijava se podnosi na propisanom obrascu u određenom roku.
Rok za podnošenje PDV prijave je najkasnije 15 dana, od dana isteka poreskog perioda (mesečnog ili tromesečnog). Poreska prijava se obavezno podnosi, najčešće taj posao obavlja knjigovođa ili angažovana agencija za knjigovodstvene usluge, bez obzira na to da li firma ima ili nema obavezu da u tom periodu plati PDV porez.
Da podsetimo, prilikom iskazivanja PDV-a pored poreske prijave firma mora da podnese i pregled obračuna PDV, jer se u suprotnom smatra da poreska prijava nije podneta.
Poreski period za koji se obračunava i podnosi PDV poreska prijava može biti jedan kalendarski mesec ili tromesečje.
Kada knjigovodstvena agencija prilikom obračuna utvrdi da je za firmu koja je obveznik PDV-a iznos prethodnog poreza veći od iznosa poreske obaveze, onda ona ima pravo na povraćaj razlike. Za neiskorišćenu razliku može da:
- Traži povraćaj sredstava,
- Prizna razlika kao poreski kredit.
Ukoliko se pravno lice odluči za povraćaj sredstava potrebno je da podnese zahtev nadležnom organu, a rok za povraćaj sredstava je 15 do 45 dana, počevši od dana predaje poreske prijave.
Ukoliko imate nekih nedoumica sa obračunom poreza na dodatnu vrednost, savetujemo da se obratite knjigovodstvenoj agenciji koja pruža zahtevane knjigovodstvene usluge i ima iskustva u obračunu PDV-a.
